Γιατί μου συνταγογραφούν την κυκλοφωσφαμίδη;
Η κυκλοφωσφαμίδη χρησιμοποιείται για τη θεραπεία διαφορετικών ρευματικών νοσημάτων, όπως ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, νοσήματα με φλεγμονή του τοιχώματος των αγγείων (π.χ. οζώδης πολυαρτηρίτιδα) και ορισμένες φορές για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα. Είναι πολύ ισχυρό φάρμακο και μπορεί να επηρεάσει το ανοσοποιητικό σύστημα (το σύστημα άμυνας του οργανισμού). Μια από τις δράσεις της είναι η μείωση της δραστηριότητας του ανοσοποιητικού συστήματος. Γι’ αυτό, συνταγογραφείται κάτω από στενή ιατρική παρακολούθηση. Συχνά χορηγείται μαζί με στεροειδή χάπια.
Πότε πρέπει να παίρνω την κυκλοφωσφαμίδη;
Την κυκλοφωσφαμίδη, σε χάπι, πρέπει να την παίρνετε μαζί ή μετά το φαγητό (κατά προτίμηση το πρωί ή νωρίς το απόγευμα). Τα χάπια πρέπει να τα καταπίνετε ολόκληρα μαζί με άφθονο νερό, χωρίς να μασώνται ή να γίνονται σκόνη.
Τι δόση πρέπει να παίρνω;
Ο γιατρός σας θα σας συμβουλεύσει για τη δόση που θα παίρνετε καθώς και το τρόπο χορήγησής της, αφού το συζητήσει μαζί σας.
Το κάθε χάπι περιέχει 50 mg κυκλοφωσφαμίδης. Η δόση θα εξαρτηθεί από το σωματικό βάρος σας και μπορεί να αλλάξει ανάλογα με την ανταπόκριση της πάθησης στην κυκλοφωσφαμίδη.
Οι τρεις κύριοι τρόποι χορήγησής της είναι οι ακόλουθοι:
• Με χάπια, σε μικρή δόση (συνήθως τα παίρνετε μια φορά την ημέρα).
• Με χάπια, σε μεγάλη δόση (συνήθως τα παίρνετε λιγότερο συχνά, για παράδειγμα μια φορά κάθε 2 εβδομάδες).
• Με ένεση στη φλέβα (ενδοφλέβια έγχυση). Ο γιατρός σας θα αποφασίσει πόσο συχνά θα πρέπει να γίνονται. Οι ενέσεις αυτές γίνονται μόνο στο νοσοκομείο.
Σε πόσο καιρό θα αρχίσει να δρα η κυκλοφωσφαμίδη;
Η κυκλοφωσφαμίδη δε δρα αμέσως. Χρειάζεται χρονικό διάστημα τουλάχιστον 6 εβδομάδων για να παρατηρήσετε κάποια ωφέλεια, ανάλογα με την πάθηση για την οποία χορηγείται.
Ποιές είναι οι πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες;
Η συνηθέστερη ανεπιθύμητη ενέργεια είναι η τάση για εμετό (ναυτία). Ο γιατρός σας θα συνταγογραφήσει φάρμακο για να μειώσει την τάση για εμετό.
Μια πολύ σημαντική ανεπιθύμητη ενέργεια της κυκλοφωσφαμίδης είναι η φλεγμονή και η αιμορραγία του τοιχώματος της ουροδόχου κύστης (αιμορραγική κυστίτιδα). Αν σας συμβεί αυτό θα δείτε αίμα στα ούρα σας και θα πρέπει να το αναφέρετε στο γιατρό σας αμέσως. Για να μειωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης της αιμορραγικής κυστίτιδας θα πρέπει να αυξήσετε τα υγρά (μη αλκοολούχα) που πίνετε σε 8-10 ποτήρια την ημέρα. Ορισμένοι γιατροί μαζί με την κυκλοφωσφαμίδη θα σας δώσουν ένα φάρμακο που λέγεται MESNA (στα ελληνικά προφέρεται «μέσνα»), για να μειωθεί ο κίνδυνος της εμφάνισης αιμορραγικής κυστίτιδας.
Η κυκλοφωσφαμίδη μπορεί να επηρεάσει τον αριθμό των κυττάρων του αίματος (ερυθρά, λευκά, αιμοπετάλια) και ένα από τα αποτελέσματα είναι η μείωση της παραγωγής των. Επίσης, παίρνοντας κυκλοφωσφαμίδη μπορεί να σας κάνει πιο ευαίσθητο σε λοιμώξεις. Αν μετά την έναρξη της κυκλοφωσφαμίδης παρουσιάσετε κάποια λοίμωξη, πυρετό, ανεξήγητες μελανιές ή αιμορραγίες ή αν παρουσιάσετε οποιαδήποτε νέα συμπτώματα πρέπει να το αναφέρετε αμέσως στο γιατρό σας.
Άλλες πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες είναι η απώλεια μαλλιών, τα έλκη στο στόμα και η διαταραχή της περιόδου. Αν μετά την έναρξη της κυκλοφωσφαμίδης παρουσιάσετε κάποια ανεπιθύμητη ενέργεια ή οποιαδήποτε νέα συμπτώματα, τότε πρέπει να το αναφέρετε στο γιατρό σας αμέσως.
Αν δεν έχετε περάσει ανεμοβλογιά και έρθετε σε επαφή με άτομο που έχει ανεμοβλογιά ή έρπη ζωστήρα, ή αν παρουσιάσετε ο ίδιος ανεμοβλογιά ή έρπη ζωστήρα, κατά το χρονικό διάστημα που παίρνετε την κυκλοφωσφαμίδη, τότε θα πρέπει να επισκεφθείτε αμέσως το γιατρό σας, γιατί μπορεί να χρειαστείτε ειδική θεραπεία.
Χρειάζονται ειδικές εξετάσεις ενώ παίρνω την κυκλοφωσφαμίδη;
Θα χρειαστεί να κάνετε τακτικές εξετάσεις αίματος και ούρων, όπως προτείνονται από το γιατρό σας, για όσο καιρό παίρνετε την κυκλοφωσφαμίδη, διότι μπορεί να επηρεάσει το αίμα και την ουροδόχο κύστη. Είναι πολύ χρήσιμο για σας να έχετε συγκεντρωμένα τα αποτελέσματα όλων των εξετάσεων (π.χ. αίματος, ούρων κ.ά.) σ’ ένα ντοσιέ (κατά προτίμηση µε έλασμα), που θα το έχετε μαζί σας καθε φορά που επισκέπτεστε ένα γιατρό. ∆εν πρέπει να παίρνετε την κυκλοφωσφαμίδη εκτός αν κάνετε εξετάσεις σε τακτά χρονικά διαστήματα.
Μπορώ να παίρνω άλλα φάρμακα μαζί με την κυκλοφωσφαμίδη;
Ορισμένα φάρμακα αλληλεπιδρούν με την κυκλοφωσφαμίδη. Αν και τα περισσότερα φάρμακα είναι ασφαλή όταν τα παίρνετε με την κυκλοφωσφαμίδη, δε θα πρέπει να παίρνετε φάρμακα χωρίς συνταγή και χωρίς να το συζητήσετε πρώτα με το γιατρό ή το φαρμακοποιό σας. Επίσης, θα πρέπει πάντα να αναφέρετε σε κάθε γιατρό που σας θεραπεύει το ότι παίρνετε την κυκλοφωσφαμίδη.
Μπορώ να κάνω εμβόλια ενώ παίρνω την κυκλοφωσφαμίδη;
Θα πρέπει να αποφεύγετε να κάνετε εμβόλια που περιέχουν ζωντανούς μικροοργανισμούς, όπως ο ιός της πολιομελίτιδας και ο ιός της ερυθράς. Αυτά τα εμβόλια χρησιμοποιούνται για την ανοσοποίηση ατόμων εναντίον της πολιομυελίτιδας και της ερυθράς. Τα εμβόλια εναντίον του ιού της γρίπης και του πνευμονιόκοκκου είναι ασφαλή και συνιστώνται.
Επηρεάζει η κυκλοφωσφαμίδη τη γονιμότητα ή την εγκυμοσύνη;
Η κυκλοφωσφαμίδη μπορεί να μειώσει τη γονιμότητα, τόσο σε άντρες όσο και σε γυναίκες. Αυτή είναι αναστρέψιμη αν σταματήσετε να την παίρνετε. Γι’ αυτό, η κυκλοφωσφαμίδη χρησιμοποιείται με προσοχή σε νέους σε ηλικία ασθενείς.
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης δεν πρέπει να παίρνετε την κυκλοφωσφαμίδη, διότι μπορεί να βλάψει το έμβρυο. Επίσης, για όσο χρονικό διάστημα παίρνετε την κυκλοφωσφαμίδη και για έξι μήνες μετά τη διακοπή της, τόσο οι γυναίκες όσο και οι άντρες, θα πρέπει να χρησιμοποιείτε κάποια αξιόπιστη αντισυλληπτική μέθοδο. Αν προγραμματίζετε να μείνετε έγκυος ή αν μείνετε έγκυος ενώ παίρνετε την κυκλοφωσφαμίδη θα πρέπει, το συντομότερο δυνατό, να το συζητήσετε με το γιατρό σας. Επίσης, δε θα πρέπει να θηλάσετε ενώ παίρνετε την κυκλοφωσφαμίδη.
Μπορώ να πίνω οινοπνευματώδη ποτά ενώ παίρνω την κυκλοφωσφαμίδη;
∆εν υπάρχει ιδιαίτερος λόγος για να αποφεύγετε να πίνετε οινοπνευματώδη ποτά (π.χ. μπύρα, κρασί, ούζο, ουίσκι κ.ά.), ενώ παίρνετε την κυκλοφωσφαμίδη.
Πού μπορώ να βρω περισσότερες πληροφορίες;
Αν θέλετε περισσότερες πληροφορίες για την κυκλοφωσφαμίδη ή αν έχετε οποιεσδήποτε αμφιβολίες για τη θεραπεία σας, τότε θα πρέπει να το συζητήσετε με το γιατρό ή το φαρμακοποιό σας.
Θυμηθείτε να φυλάσσετε όλα τα φάρμακα μακριά από τα παιδιά, σε ασφαλές μέρος!
Το πρωτότυπο κείμενο προέρχεται από το φυλλάδιο «Drugs for arthritis; cyclophosphamide». Ευχαριστούμε τον οργανισμό Arthritis Research Campaign (Μεγάλη Βρετανία) για την άδεια απόδοσής του στην ελληνική γλώσσα.