Γιατί µου συνταγογραφούν τη µεθοτρεξάτη;
Η µεθοτρεξάτη χρησιµοποιείται στη θεραπεία αρκετών ρευµατικών παθήσεων, µεταξύ των οποίων η ρευµατοειδής αρθρίτιδα και η ψωριασική αρθρίτιδα. Η µεθοτρεξάτη µπορεί να µειώσει τη φλεγµονή και να επηρεάσει το ανοσοποιητικό σύστηµα (το σύστηµα άµυνας του οργανισµού). Μια από τις δράσεις της είναι η µείωση της δραστηριότητας του ανοσοποιητικού συστήµατος, γι’ αυτό πρέπει πάντα να χρησιµοποιείται µε προσοχή.
Πότε πρέπει να παίρνω τη µεθοτρεξάτη;
Τη µεθοτρεξάτη συνήθως την παίρνετε µε τη µορφή χαπιού ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ, την ίδια πάντα ηµέρα. Θα πρέπει να την παίρνετε µαζί µε το φαγητό. Τα χάπια πρέπει να καταπίνονται ολόκληρα, χωρίς να µασώνται ή να γίνονται σκόνη. Επίσης, σε ορισµένους ασθενείς η µεθοτρεξάτη µπορεί να χορηγηθεί µε τη µορφή ένεσης.
Τι δόση πρέπει να παίρνω;
Ο γιατρός σας θα σας συµβουλεύσει για τη δόση που θα παίρνετε. Το κάθε χάπι περιέχει 2,5 mg µεθοτρεξάτης. Συνήθως θα αρχίσετε µε µια µικρή δόση (για παράδειγµα 5 ή 7,5 mg την εβδοµάδα). Αργότερα, αν ο γιατρός σας το κρίνει απαραίτητο µπορεί να την αυξήσει.
Η µεθοτρεξάτη δεν είναι παυσίπονο. Έτσι, αν παίρνετε ήδη κάποιο παυσίπονο ή/και αντιφλεγµονώδες φάρµακο, τότε είναι σηµαντικό να συνεχίσετε να το παίρνετε µαζί µε τη µεθοτρεξάτη, εκτός αν ο γιατρός σας συµβουλεύσει διαφορετικά.
Σε πόσο καιρό θα αρχίσει να δρα η µεθοτρεξάτη;
Η µεθοτρεξάτη δε δρα αµέσως. Χρειάζεται χρονικό διάστηµα 3 έως και 12 εβδοµάδων µέχρι να παρατηρήσετε κάποια ωφέλεια.
Ποιες είναι οι πιθανές ανεπιθύµητες ενέργειες;
Σε ορισµένους ασθενείς η µεθοτρεξάτη µπορεί να προκαλέσει αδιαθεσία, διάρροια, έλκη στο στόµα, απώλεια µαλλιών και εξάνθηµα στο δέρµα.
Η µεθοτρεξάτη µπορεί να επηρεάσει τον αριθµό των κυττάρων του αίµατος (ερυθρά, λευκά, αιµοπετάλια) και ένα από τα αποτελέσµατα είναι η µείωση της παραγωγής των. Επίσης, παίρνοντας µεθοτρεξάτη µπορεί να σας κάνει περισσότερο ευαίσθητο στις λοιµώξεις. Αν µετά την έναρξη της µεθοτρεξάτης παρουσιάσετε κάποια λοίµωξη, πυρετό, πονόλαιµο, ανεξήγητες µελανιές ή αιµορραγίες, ή αν παρουσιάσετε οποιαδήποτε νέα συµπτώµατα τότε θα πρέπει να επισκεφθείτε το γιατρό σας. Σπάνια η µεθοτρεξάτη προκαλεί φλεγµονή στο πνεύµονα, µε δυσκολία στην αναπνοή. Αν παρουσιάσετε δυσκολία στην αναπνοή, τότε πρέπει να επισκεφθείτε το γιατρό σας αµέσως.
Αν δεν έχετε περάσει ανεµοβλογιά και έρθετε σε επαφή µε άτοµο που έχει ανεµοβλογιά ή έρπη ζωστήρα, ή αν παρουσιάσετε ο ίδιος ανεµοβλογιά ή έρπη ζωστήρα, κατά το χρονικό διάστηµα που παίρνετε µεθοτρεξάτη, τότε θα πρέπει να επισκεφθείτε αµέσως το γιατρό σας, γιατί µπορεί να χρειαστείτε ειδική θεραπεία.
Οι περισσότεροι γιατροί συνταγογραφούν χάπια φυλλικού οξέος (το εµπορικό όνοµα είναι ‘Filicine’, στα ελληνικά προφέρεται ‘φιλισίν’) σε ασθενείς που παίρνουν µεθοτρεξάτη, καθώς αυτό µπορεί να µειώσει την πιθανότητα εµφάνισης ανεπιθύµητων ενεργειών.
Χρειάζονται ειδικές εξετάσεις ενώ παίρνω τη µεθοτρεξάτη;
Θα χρειαστεί να κάνετε τακτικές εξετάσεις αίµατος, όπως προτείνονται από το γιατρό σας, για όσο χρονικό διάστηµα παίρνετε τη µεθοτρεξάτη, διότι µπορεί να προκαλέσει προβλήµατα στα κύτταρα του αίµατος και στο συκώτι. Επίσης, ο γιατρός σας µπορεί να σας ζητήσει µια ακτινογραφία θώρακα πριν αρχίσετε τη θεραπεία. Είναι πολύ χρήσιµο για σας να έχετε συγκεντρωµένα τα αποτελέσµατα όλων των εξετάσεων (π.χ. αίµατος, ούρων κ.ά.) σ’ ένα ντοσιέ (κατά προτίµηση µε έλασµα), που θα το έχετε µαζί σας καθε φορά που επισκέπτεστε ένα γιατρό. ∆εν πρέπει να παίρνετε τη µεθοτρεξάτη εκτός αν θα κάνετε εξετάσεις σε τακτά χρονικά διαστήµατα.
Μπορώ να παίρνω άλλα φάρµακα µαζί µε τη µεθοτρεξάτη;
Ορισµένα φάρµακα αλληλεπιδρούν µε τη µεθοτρεξάτη. Για παράδειγµα, πρέπει να αποφεύγετε αντιβιοτικά φάρµακα που περιέχουν σουλφοναµίδη (π.χ. το φάρµακο «Septrin»), ενώ ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται όταν παίρνετε µη στεροειδή αντιφλεγµονώδη φάρµακα. Αν και τα περισσότερα φάρµακα είναι ασφαλή όταν τα παίρνετε µε τη µεθοτρεξάτη, δε θα πρέπει να παίρνετε φάρµακα χωρίς συνταγή και χωρίς να το συζητήσετε πρώτα µε το γιατρό ή το φαρµακοποιό σας. Επίσης, θα πρέπει πάντα να αναφέρετε σε κάθε γιατρό που σας θεραπεύει το ότι παίρνετε τη µεθοτρεξάτη.
Μπορώ να κάνω εµβόλια ενώ παίρνω τη µεθοτρεξάτη;
Θα πρέπει να αποφεύγετε να κάνετε εµβόλια που περιέχουν ζωντανούς µικροοργανισµούς, όπως ο ιός της πολιοµυελίτιδας και ο ιός της ερυθράς. Αυτά τα εµβόλια χρησιµοποιούνται για την ανοσοποίηση ατόµων εναντίον της πολιοµυελίτιδας και της ερυθράς. Τα εµβόλια εναντίον του ιού της γρίπης και του πνευµονιόκοκκου είναι ασφαλή και συνιστώνται.
Επηρεάζει η µεθοτρεξάτη τη γονιµότητα ή την εγκυµοσύνη;
Η µεθοτρεξάτη µπορεί να µειώσει τη γονιµότητα. Κατά τη διάρκεια της εγκυµοσύνης δεν πρέπει να παίρνετε τη µεθοτρεξάτη, διότι µπορεί να βλάψει το έµβρυο. Επίσης, για όσο χρονικό διάστηµα παίρνετε τη µεθοτρεξάτη και για έξι µήνες µετά τη διακοπή της, τόσο οι γυναίκες όσο και οι άντρες, θα πρέπει να χρησιµοποιείτε κάποια αξιόπιστη αντισυλληπτική µέθοδο. Αν προγραµµατίζετε να µείνετε έγκυος ή αν µείνετε έγκυος ενώ παίρνετε τη µεθοτρεξάτη θα πρέπει, το συντοµότερο δυνατό, να το συζητήσετε µε το γιατρό σας. Επίσης, δε θα πρέπει να θηλάσετε ενώ παίρνετε τη µεθοτρεξάτη.
Πού µπορώ να βρω περισσότερες πληροφορίες;
Αν θέλετε περισσότερες πληροφορίες για τη µεθοτρεξάτη ή αν έχετε οποιεσδήποτε αµφιβολίες για τη θεραπεία σας, τότε θα πρέπει να το συζητήσετε µε το γιατρό ή το φαρµακοποιό σας.
