Η οστεοπόρωση είναι μια πάθηση που χαρακτηρίζεται από ελάττωση της οστικής πυκνότητας, με συνέπεια την επιδείνωση της αρχιτεκτονικής του οστού, τη μειωμένη μηχανική αντοχή των οστών και τον αυξημένο κίνδυνο κατάγματος.
Τα αίτια της μείωσης της οστικής πυκνότητας και απώλειας της περιεκτικότητας των οστών σε μεταλλικά άλατα βρίσκονται στη δημιουργία ενός αρνητικού ισοζυγίου οστού, στην αναντιστοιχία δηλαδή μεταξύ της ταχύτητας δημιουργίας νέας οστικής ουσίας και αποικοδόμησης της παλαιάς.
Αυτό έχει ως δυσάρεστη συνέπεια την πρόκληση καταγμάτων στα οστά ακόμα και με ελάχιστη πίεση, όπως είναι η άρση μικρού βάρους, ενώ έχουν παρατηρηθεί περιπτώσεις όπου τα κατάγματα συμβαίνουν δίχως την ύπαρξη κάποιου εξωτερικού παράγοντα. Τα σημεία που θεωρούνται πιο ευαίσθητα και εκτεθειμένα στα κατάγματα της οστεοπόρωσης είναι οι σπόνδυλοι, οι καρποί και η κεφαλή του μηριαίου οστού.
ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ;
Οι παράγοντες κινδύνου που καθιστούν ένα άτομο πιο επιρρεπές στην εκδήλωση της νόσου είναι η προχωρημένη ηλικία, ο σωματικός τύπος (οι λεπτές και ψηλές γυναίκες έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να χάσουν οστική πυκνότητα με το πέρας του χρόνου), η κληρονομική προδιάθεση, η πρόωρη εμμηνόπαυση ή η καθυστερημένη εμμηναρχή, η πτωχή σε ασβέστιο διατροφή, η ανεπαρκής πρόσληψη βιταμίνης D, η πλούσια διατροφή σε λευκώματα, η έλλειψη φυσικής άσκησης, η κατάχρηση καπνίσματος, η κατάχρηση καφέ, τσαγιού, αναψυκτικών τύπου cola, η κατάχρηση οινοπνεύματος, η λήψη φαρμακευτικών σκευασμάτων (π.χ. κορτιζόνη), οι ορμονικές διαταραχές και διάφορα άλλα νοσήματα (π.χ. η ρευματοειδής αρθρίτιδα, παθήσεις που απαιτούν μακροχρόνιο κλινοστατισμό κ.α.).
ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟΣΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΑΘΗΣΗ;
Το πόσο σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας αποτελούν τα κατάγματα αυτά φαίνεται από το γεγονός ότι ο κίνδυνος που διατρέχουν οι γυναίκες ηλικίας άνω των 50 ετών στο δυτικό κόσμο, καθ’ όλη τη διάρκεια της υπόλοιπης ζωής τους να υποστούν οστεοπορωτικό κάταγμα, είναι με βάση διάφορες μελέτες από 15 έως 40%. Από την άλλη πλευρά και παρόλη την πρόοδο της ιατρικής, τα κατάγματα ισχίου και σπονδυλικής στήλης παρουσιάζουν κάποιο βαθμό θνησιμότητας, απαιτούν παραμονή σε νοσοκομείο/σπίτι επί 20-30 ημέρες, ενώ το κοινωνικοοικονομικό κόστος είναι τεράστιο.
ΤΙ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΚΑΝΩ;
Αντίθετα με όσα πιστεύουν οι περισσότεροι, η οστεοπόρωση και κυρίως οι συνέπειές της μπορούν να προληφθούν στην πλειοψηφία των ατόμων αρκεί να ακολουθηθούν τα κατάλληλα μέτρα:
- Βάδιση καθημερινά τουλάχιστον 60 min (κατά προτίμηση με ταυτόχρονη έκθεση προσώπου και χεριών στον ήλιο) ή εναλλακτικά βάδιση με τη βοήθεια του βηματόμετρού 6000 βημάτων – συνολικά εντός και εκτός σπιτιού.
- Μείωση των πιθανοτήτων προκλήσεως καταγμάτων με την μη χρησιμοποίηση ψηλών τακουνιών, με την αποφυγή ή προσοχή στις κατηφόρες, χρησιμοποίηση βακτηρίας (μπαστουνιού) όπου απαιτείται και την αφαίρεση από το σπίτι των αντικειμένων που μπορεί να προκαλέσουν ατύχημα (π.χ. αφαίρεση χαλιών, αλλαγή μπανιέρας με ντουζιέρα κ.τ.λ.).
- Χρησιμοποίηση σταθερού καθίσματος με πλαϊνά στηρίγματα στα χέρια, ενδεχομένως με οσφυϊκή στήριξη και αποφυγή χαμηλών καθισμάτων ή πολυθρονών.
- Αποφυγή άρσης βάρους ή αν επιβάλλεται τότε να γίνεται με λύγισμα των γονάτων και ίσια πλάτη.
- Ύπνο σε κρεββάτι με καλής ποιότητας στρώμα και μαξιλάρι (καλό θα ήταν στο τελευταίο να δημιουργείται με τα χέρια μια κοιλότητα στο κέντρο πριν την κατάκλιση).
- Έγερση από το κρεββάτι με ήρεμες κινήσεις, σε 3 φάσεις:
- α. Στροφή του σώματος στο πλάι
- β. Κατέβασμα των ποδιών αργά στο πάτωμα και ταυτόχρονα
- γ. Σήκωμα στην όρθια θέση στηριζόμενος στα 2 χέρια.
- Χρήση υποδημάτων με χαμηλά τακούνια, αντιολισθητικές σόλες και μαλακή επένδυση για να απορροφώνται οι κραδασμοί κατά τη βάδιση.
- Σε περίπτωση οξέων συμπτωμάτων, ανάπαυση σε ύπτια κατάκλιση με χρήση μικρών μαξιλαριών κάτω από τις επώδυνες αρθρώσεις, διακοπή της όποιας δραστηριότητας και επικοινωνία με τον θεραπευτή σας.
Συνοψίζοντας μπορεί κάποιος εύκολα να καταλάβει ότι η οστεοπόρωση αγγίζει μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού και ιδιαίτερα τους ηλικιωμένους και τις γυναίκες, δίχως όμως οι άντρες να αποτελούν εξαίρεση. Τα οστεοπορωτικά κατάγματα έχουν μεγάλη θνησιμότητα και επιβαρύνουν τους πάσχοντες και το κοινωνικό τους περιβάλλον. Χρειάζεται ενημέρωση του πληθυσμού όλων των ηλικιών ώστε να περιορισθεί η νόσος κυρίως μέσω της πρόληψης.
