Το σκληρόδερμα ή συστηματική σκλήρυνση είναι μια χρόνια πάθηση που εμφανίζεται πιο συχνά στις γυναίκες από ότι στους άνδρες. Προσβάλλει το δέρμα και αρκετές φορές τα εσωτερικά όργανα. Δεν γνωρίζουμε τι προκαλεί την πάθηση, ξέρουμε όμως ότι ενεργοποιείται το ανοσολογικό σύστημα. Επίσης γνωρίζουμε ότι άτομα που εκτίθενται σε ορισμένες ουσίες του περιβάλλοντος, όπως εργασία σε ορυχεία, σε εργοστάσια παραγωγής χλωριούχου βινυλίου, ή σε οργανικούς διαλύτες, εμφανίζουν πιο συχνά τη νόσο. Η συστηματική σκλήρυνση δεν είναι μεταδοτική.
Δύο είναι οι χαρακτηριστικές βλάβες στη συστηματική σκλήρυνση:
Μορφές Σκληροδέρματος
Το σκληρόδερμα μπορεί να είναι συστηματικό (γενικευμένο) ή τοπικό. Υπάρχουν δύο μορφές συστηματικού σκληροδέρματος:
(α) Το τοπικό η περιορισμένο σκληρόδερμα, όταν η σκληρία δέρματος περιορίζεται στα δάκτυλα μέχρι τους αγκώνες.
(β) Το διάχυτο σκληρόδερμα, όταν η σκληρία δέρματος επεκτείνεται πάνω από τους αγκώνες, και στο σώμα. Στο διάχυτο σκληρόδερμα, και σπάνια στο περιορισμένο σκληρόδερμα, υπάρχει αυξημένη παραγωγή κολλαγόνου σε εσωτερικά όργανα, όπως οι πνεύμονες και ο γαστρεντερικός σωλήνας.
Υπάρχουν δύο μορφές τοπικού σκληροδέρματος: η μορφία και το γραμμικό σκληρόδερμα. Η μορφία είναι λίγες και μικρές στρογγυλές περιοχές σκληρού δέρματος. Δεν υπάρχει βλάβη σε εσωτερικά όργανα ούτε φαινόμενο Raynaud. Οι σκληρές αυτές περιοχές δέρματος συνήθως εξαφανίζονται αυτόματα. Το γραμμικό σκληρόδερμα είναι ένα σκληρό στην υφή γραμμή αυλάκι του δέρματος που εμφανίζεται στο χέρι, στο πόδι ή στο μέτωπο. Συνήθως συμβαίνει σε παιδιά.
